Wszystko o kolagenie
- Autor: Dr Paweł Dybciak ,
Kolagen to kluczowa substancja występująca naturalnie w organizmie, będąca m.in. budulcem skóry, kości czy różnorodnych narządów. Odpowiada on za właściwy poziom nawilżenia skóry, jej gładkość, elastyczność i jędrność, dlatego często nazywany jest białkiem młodości. Dlaczego kolagenu z czasem zaczyna w skórze ubywać? Jakie czynniki poza wiekiem mogą mieć na to wpływ? Co robić, by zwiększyć produkcję kolagenu w organizmie? I w jaki sposób mogą nam w tym pomóc zabiegi?
Bardzo często rozmawiając z Państwem o różnorodnych zabiegach, wspominam, że mają one korzystny wpływ na syntezę, czyli produkcję kolagenu. Postanowiłem więc zająć się głębiej tematem kolagenu, opisać, czym dokładnie on jest, jakie ma właściwości oraz zastosowania – w tym w medycynie estetycznej. Zacznijmy od podstaw.
.
Czym jest kolagen?
Kolagen to najważniejsze białko strukturalne w organizmie. Stanowi ponad 30% ludzkich białek. W związku z tym jest kluczowym składnikiem różnorodnych komórek i narządów, m.in. budulcem skóry, kości, ścięgien, zębów czy rogówki oka.
Nazwa kolagenu wywodzi się z języka greckiego – słowo „kolla” oznacza „klej”. Nazwa ta jest w pełni adekwatna, bo kolagen działa niczym spoiwo – łączy komórki skóry, kości czy chrząstek.
Z naszego punktu widzenia szczególnie istotne jest, że kolagen najczęściej określa się mianem białka młodości. Czym zasłużył sobie na takie określenie? Kolagen wspomaga m.in. utrzymanie właściwego nawilżenia, napięcia i gładkości skóry, ale również gojenie się ran, sprawne krążenie krwi oraz właściwe funkcjonowanie stawów.
Wyróżnia się około 30 rodzajów kolagenu – różnią się one między sobą strukturą, funkcją czy zlokalizowaniem. Najbardziej rozpoznawalny jest kolagen typu I. Występuje on zarówno w skórze, jak i tkance podskórnej, a także kościach, ścięgnach, rogówce, tętnicach. To właśnie ten typ kolagenu wykorzystywany jest w zabiegach medycyny estetycznej.
Struktura kolagenu jest złożona, bazująca na całych łańcuchach aminokwasów. Mówi się, że białka kolagenowe tworzą tak zwane liny, a więc prawoskrętne, rozciągnięte superhelisy. Powstają one w wyniku nawinięcia się trzech pojedynczych, lewoskrętnych łańcuchów polipeptydowych wokół wspólnej osi. Każdy z takich łańcuchów to aż około 1050 aminokwasów!
Wśród najważniejszych aminokwasów tworzących kolagen można wyróżnić:
- glicynę (stanowiącą około 30% składu aminokwasowego) odpowiadającą m.in. za budowę czerwonych krwinek, syntezę glukozy i kreatyny, a także funkcjonującą jako neuroprzekaźnik.
- prolinę (stanowiącą około 10% składu aminokwasowego) odpowiadającą m.in. za odnawianie włókien kolagenowych, wiązanie wody, obniżanie poziomu wodnych rodników, regulację metabolizmu i pracę stawów oraz naczyń krwionośnych.
- lizynę odpowiadającą za właściwą pracę układu immunologicznego, utrzymanie poziomu cukru we krwi, dobrą pracę wątroby.
- glutaminę odpowiadającą za pracę układu immunologicznego, wspomagającą właściwą koncentrację.
.
Jak działa kolagen?
Kolagen pełni w organizmie liczne funkcje. Można do nich zaliczyć m.in.:
- utrzymanie strukturalnej jakości tkanek,
- ochronę narządów wewnętrznych,
- obronę organizmu przed drobnoustrojami, toksynami i komórkami rakowymi,
- wiązanie wody w tkankach,
- współudział w procesie krzepnięcia krwi,
- udział w procesach regeneracyjnych, takich jak zrastanie się kości po złamaniach i gojenie się ran.
- utrzymywanie elastyczności naczyń krwionośnych,
- wspomaganie właściwego funkcjonowania stawów,
- umożliwianie wchłaniania składników mineralnych,
- zwiększanie gęstości kości,
- zmniejszanie aktywności enzymów odpowiedzialnych za stany zapalne i ból.
Kolagen jest też oczywiście kluczowy dla wyglądu skóry i przebiegu procesów starzenia się. Ma istotny wpływ na procesy regeneracyjne skóry, pomaga utrzymać właściwy poziom nawilżenia, gładkość, elastyczność i sprężystość. Jeśli zależy nam więc na utrzymaniu skóry jak najdłużej w dobrej kondycji możemy sięgać po preparaty kolagenowe czy zabiegi z wykorzystaniem kolagenu, które będą opóźniać proces tworzenia się zmarszczek, zapobiegać wiotkości i suchości skóry.
.
.
.
Zastosowania kolagenu
Kolagen jest szeroko stosowany w medycynie i farmacji ze względu na swoją biozgodność, nietoksyczność i biodegradowalność. Z kolagenu tworzy się m.in. nici chirurgiczne, kompresy, implanty, tabletki. Kolagen ma zastosowanie m.in. w ortopedii, stomatologii, chirurgii czy medycynie regeneracyjnej.
Oczywiście kolagen znajduje też zastosowanie w kosmetologii oraz medycynie estetycznej. W tej pierwszej stosuje się preparaty aplikowane na skórę, a więc kolagenowe kremy, żele, maski czy płatki. Z kolei w medycynie estetycznej wykorzystuje się preparaty do iniekcji na bazie kolagenu. Wypełniacze na bazie kolagenu pomagają wygładzić zmarszczki i blizny, wymodelować twarz, solidnie nawilżyć i uelastycznić skórę.
„Kolagen odpowiada za właściwy poziom nawilżenia skóry, jej gładkość, elastyczność i jędrność, dlatego nazywany jest białkiem młodości.”
.
Kiedy i dlaczego zaczyna ubywać kolagenu?
Niestety z wiekiem zdolność organizmu do produkcji nowego kolagenu obniża się. Oznacza to, że z czasem coraz więcej komórek kolagenu obumiera, a coraz mniej nowych jest wytwarzanych. Ten proces rozpoczyna się już po 25. roku życia, następnie spada gwałtownie po przekroczeniu 50. roku życia. Po 60. roku życia nowe włókna kolagenowe nie są już produkowane.
Wpływ na poziom kolagenu w organizmie ma jednak nie tylko wiek.
Do czynników obniżających zdolność organizmu do syntezy kolagenu zalicza się:
- stres,
- nadmierną ekspozycję na promieniowanie słoneczne,
- palenie papierosów,
- spożywanie alkoholu,
- nadmierny wysiłek fizyczny,
- zanieczyszczenie powietrza,
- zaburzenia hormonalne,
- różnego typu choroby.
Jakie są objawy ubytku kolagenu?
- utrata jędrności i elastyczności skóry,
- zmarszczki oraz bruzdy,
- odwodnienie skóry,
- wypadanie, łamliwość i przesuszenie włosów,
- pogorszony stan paznokci,
- zwiększona kruchość kości,
- bóle stawów,
- słabsze krążenie,
- osłabiony układ odpornościowy,
- chroniczne zmęczenie,
- trudności z koncentracją, gorsze zapamiętywanie,
- dłuższy czas gojenia ran,
- ból podczas chodzenia,
- rozwój chorób krążenia,
- rozwój osteoporozy.
W tym miejscu warto jeszcze wspomnieć, że dla naszego organizmu szkodliwy jest nie tylko niedobór, ale również nadmiar kolagenu, choć bardzo rzadko dochodzi do sytuacji, by kolagen występował w nadmiarze. Należy jednak podkreślić, że wzmożona ilość kolagenu może powodować niekorzystne zmiany w tkance łącznej i chrzęstnej, np. sprzyjać powstawaniu bliznowców.
.
Jak wspomóc produkcję kolagenu w organizmie?
Jeśli zależy nam na tym, by zwiększyć produkcję kolagenu, w pierwszej kolejności musimy przyjrzeć się czynnikom, które mają negatywny wpływ na jego produkcję i spróbować je zminimalizować. A więc spróbować np. znaleźć sposoby na zmniejszenie stresu, choćby poprzez regularną aktywność fizyczną, ćwiczenia oddechowe czy pracę z emocjami.
W następnej kolejności warto przyjrzeć się diecie, a więc zadbać o to, by dostarczyć sobie produktów bogatych w kolagen czy ułatwiających jego produkcję. Kolagen znajduje się m.in. podrobach, jajkach, drobiu, roślinach strączkowych, czy kiełkach pszenicy. Warto też włączyć do diety produkty bogate w argininę, która jest wykorzystywane przy produkcji kolagenu – a więc ryby, orzechy, owies czy ziarna słonecznika. Kluczowe będzie też zadbanie o dietę bogatą w witaminę C, która również wpływa na zwiększenie produkcji kolagenu. Nie zapominajmy więc o owocach cytrusowych, jagodach, brokułach, brukselce, papryce czy kiszonkach. Ważne będzie też zadanie o dostarczenie organizmowi witaminy E, która zapobiega sztywnieniu włókien kolagenowych. Niezbędne będzie tu spożywanie orzechów, migdałów, kiełków czy oliwy z oliwek. Nasza dieta powinna również obfitować we flawonoidy, które pomagają zapobiegać rozpadowi kolagenu. Można znaleźć je m.in. w zielonej herbacie, aronii czy sałacie.
Kolejnym krokiem może być suplementacja. Sięgamy wtedy po nutriceutyki, czyli suplementy diety zawierające kolagen oraz jego hydrolizaty. Suplementy te są łatwo dostępne w aptekach, uważam jednak, że przed wybraniem odpowiedniego preparatu najlepiej skonsultować się z lekarzem. Warto zwrócić uwagę, na jakim typie kolagenu bazują. Te oparte na kolagenie typu I sprawdzą się świetnie, gdy zależy nam na poprawie jakości skóry, z kolei te oparte na kolagenie typu II będą lepsze dla osób, które cierpią na problemy ze stawami. W niektórych przypadkach świetnie sprawdzą się też preparaty wzbogacone o keratynę, biotynę lub koenzym Q10, witaminę C czy kwas hialuronowy.
Warto też zwrócić uwagę, z czego został pozyskany kolagen. Największym uznaniem cieszy się ten pozyskiwany ze skóry i łusek ryb morskich. Cechuje go wysoka przyswajalność ze względu na strukturę bardzo zbliżoną do kolagenu ludzkiego.
Suplementacja kolagenu może poprawić wygląd skóry, włosów i paznokci oraz opóźniać dalsze procesy starzenia. Co do ilości przyjmowanego suplementu i długości jego przyjmowania warto jednak skonsultować się z lekarzem.
.
Zabiegi medycyny estetycznej
Jeśli obserwujemy, że na skórze zaznaczyły się już zmarszczki oraz bruzdy, zmagamy się bliznami czy rozstępami, najlepiej sprawdzą się zabiegi oferujące iniekcje kolagenu lub stymulujące jego syntezę.
W The.Clinic wykonujemy m.in. mezoterapię kolagenową. To małoinwazyjny zabieg, w ramach którego za sprawą serii bardzo drobnych zastrzyków wprowadza się do głębokich warstw skóry preparaty zawierające kolagen. Zabieg nie wywołuje reakcji alergicznych, ponieważ kolagen typu I jest zgodny z naturalnym kolagenem, który występuje w naszej skórze. Zabieg nie jest bolesny, ale pacjent lub pacjentka może odczuwać niewielki dyskomfort, można więc zaaplikować znieczulenie. Procedura trwa do 60 minut, w zależności od wielkości obszaru zabiegowego.
Mezoterapia pobudza kolagen do ponownej produkcji, czego rezultatem jest stymulacja, regeneracja, wygładzenie skóry oraz zwiększenie jej poziomu nawilżenia. Świetnie sprawdza się jako zabieg profilaktyki przeciwstarzeniowej, pozwalający jak najdłużej utrzymać młody wygląd. Jest też pomocna przy subtelnym wygładzaniu drobnych zmarszczek, ujędrnianiu i nawilżaniu skóry. Pomaga w regeneracji skóry narażonej na stres czy zanieczyszczenia środowiska.
Pozytywny wpływ na syntezę kolagenu ma jednak jeszcze wiele innych zabiegów – m.in. laseroterapia, osocze bogatopłytkowe, terapia światłem, radiofrekwencja mikroigłowa czy stymulatory tkankowe. Każdy z tych zabiegów sprawia, że skóra zaczyna intensywniej produkować kolagen.
Jeśli chcieliby się Państwo dowiedzieć więcej o różnorodnych zabiegach wpływających na zwiększenie produkcji kolagenu, zapraszam na naszą stronę oraz na konsultacje, w ramach których z chęcią pomogę dobrać zabieg odpowiadający najlepiej na Państwa indywidualne potrzeby.